Reading list
Βιβλία που με σημάδεψαν
1. Ομήρου Οδύσσεια και Ομήρου Ιλιάδα
Τι μπορεί να πει κανείς για αυτά τα έπη; Οι λέξεις μοιάζουν φτωχές και αδυνατούν να περιγράψουν το μεγαλείο αυτών των δημιουργημάτων. Ένας αναγνώστης που θέλει να σέβεται τον εαυτό του πρέπει να έχει και τα δύο στη βιβλιοθήκη του. Και αυτό ισχύει σε πανελλαδικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο! Αν έπρεπε να απαραίτητα να διαλέξω το ένα ανάμεσα στα δύο, πιθανόν να επέλεγα την Οδύσσεια, απλά και μόνο επειδή ανατρέχω πολλές φορές ακόμα και σήμερα στις ραψωδίες της. Το πλούσιο ομηρικό λεξιλόγιο, ο διακαής νόστος του Οδυσσέα, οι δοκιμασίες, οι αμέτρητοι συμβολισμοί, , το καθιστούν πάντα επίκαιρο και ίσως λίγο πιο «παραμυθένιο» σε σχέση με την Ιλιάδα. Ουσιαστικά, κατά την διάρκεια της ανάγνωσης καλείσαι να πάρεις μέρος σε ένα ταξίδι, αντιμέτωπος με τα πάθη και τα σκοτάδια της ανθρώπινης ύπαρξης. Και κάθε φορά που θα το διαβάζεις, οι αποσυμβολισμοί μπορεί να αποκτούν διαφορετικό νόημα μέσα σου. Αυτό από μόνο του, δίνει τεράστια σημασία στην ανάγνωση και στην μελέτη της Οδύσσειας σε ενήλικη ηλικία, μακριά από τις διδαχές του σχολείου, με ένα νου πιο ώριμο και πιο δεκτικό στο βαθύτερο νόημα του ποιητή. Το σίγουρο είναι πως το μεγαλείο και των δύο θα λάμπει ατόφιο και καθάριο εσαεί, σαν φωτεινή πυξίδα για την ανθρωπότητα. Υπάρχουν πολλές ενδιαφέρουσες εκδόσεις και μεταφράσεις στη αγορά αλλά θα προτείνω εκείνη του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη, σε μετάφραση των Νίκου Καζαντζάκη και Ιωάννη Θ. Κακριδή
Ομήρου Οδύσσεια: https://www.politeianet.gr/books/9789602311660-omiros-idruma-triantafullidi-omirou-odusseia-246645
Ομήρου Ιλιάδα: https://www.politeianet.gr/books/9789602311677-omiros-idruma-triantafullidi-omirou-iliada-246644
2. Ο Ξένος, Αλμπέρ Καμύ
Ένας ήρωας που δεν είναι ήρωας. Αφοπλιστικά αδιάφορος και απαθής, ίσως με σύνδρομο Asperger, δίχως ευαισθησία για κανέναν και για τίποτα, οδηγείται από ένα επίμονο πάθος στη αναζήτηση της απόλυτης αλήθειας . Ο Καμύ με αυτό του το αριστούργημα , χρησιμοποιώντας μια ειλικρίνεια πέρα από τα στεγανά της ανθρώπινης νόησης μας μυεί στη φιλοσοφία του παραλόγου. Το ύφος μηδενισμού είναι εμφανές από την πρώτη έως την τελευταία αράδα και είναι και αυτό που σε κάνει διαβάζοντας το βιβλίο να στοχαστείς με υπαρξιακές αναζητήσεις. Πέραν αυτών όμως το θέμα που ουσιαστικά πραγματεύεται το βιβλίο είναι άλλο. Αν δεν χωράς στα καλούπια και στις νόρμες της κοινωνίας εκείνη σε βλέπει σαν Ξένο. Και η αντίδραση του ήρωα του Καμύ ως απάντηση προς την κοινωνία, είναι καθηλωτική!
https://www.politeianet.gr/books/9789600321999-camus-albert-nobel-1957-kastaniotis-o-xenos-199351
3. Η φάρμα των ζώων, Τζωρτζ Όργουελ
Μια πολιτική σάτιρα που έμεινε στην ιστορία !Ένα αλληγορικό παραμύθι για μεγάλους! Μια ιστορία προδοσίας της ίδιας της επανάστασης! Όπως και να το θέσεις, αποτελεί ένα ανάγνωσμα που πρέπει να διαβάσουν όλοι και να διδαχθούν από αυτό. Ήταν το πρώτο βιβλίο που διάβασα του Όργουελ και έμελλε να μου γαντζωθεί στο νου διαμορφώνοντας την σκέψη μου. Μια παραβολή που την νιώθεις ενοχλητική μέσα σου γιατί αναγνωρίζεις πως δυστυχώς είναι πέρα για πέρα αληθινή…
https://www.kaktos.gr/el/orgouel-tzortz-i-farma-ton-zoon-978-960-382-736-8.html4. 1984, Τζωρτζ Όργουελ
Αν η φάρμα των ζώων διαμόρφωσε τον τρόπο της σκέψης μου, τότε το ’84 μου έδωσε το έναυσμα να πάω ένα βήμα παρακάτω και να δω τα πράγματα υπό νέο πρίσμα. Όταν ο Όργουελ έγραψε το βιβλίο του, το 1984 ήταν μέλλον. Σήμερα είναι παρελθόν. Αλλά μετά το αριστούργημα του αυτό, κατάφερε με αφάνταστη μαεστρία να ωθεί τον αναγνώστη να πιστεύει πως το «πραγματικό 1984», θα είναι πάντα μια χρονιά του μέλλοντος( αν όχι του παρόντος)! Ο Όργουελ, ως ένας άλλος «Νοστράδαμος», προφητεύει το μέλλον της ανθρωπότητας με τρόπο ανατριχιαστικό δίνοντας σου μια λογοτεχνική γροθιά στο στομάχι. Το ολοκληρωτικό καθεστώς του Μεγάλου αδερφού που παρακολουθεί τους πάντες και τα πάντα μέσα από μυριάδες διαδραστικές οθόνες , ελέγχει απόλυτα κάθε πράξη, συνείδηση και συναίσθημα της ανθρωπότητας. Είναι από τα βιβλία που σε κάνει να αισθάνεσαι άβολα επειδή παραμένει πάντα επίκαιρο και που εύχεσαι να μην ήταν. Είναι ένα βιβλίο που αλλάζει την κοσμοθεωρία σου μια και για πάντα!
5. Ο γέρος και η θάλασσα, Έρνεστ Χέμινγουεϊ
Ίσως η σπουδαιότερη ιστορία που γράφτηκε ποτέ για να τονίσει τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση. Ένα αριστούργημα των γραμμάτων. Ήταν το πρώτο βιβλίο που διάβασα του Χέμινγουεϊ και ένιωσα να μου ανοίγει διάπλατα την πόρτα στο τι εστί πραγματική λογοτεχνία. Προτάσεις δομημένες με δεξιοτεχνία γύρω από μονίμως αντικρουόμενα συναισθήματα όπως η περηφάνεια και η ήττα, η ελπίδα και η απελπισία, η ανάγκη για επιβίωση και η αγάπη για τα έμβια όντα. Ένα δημιούργημα βαθιά ανθρώπινο και συγκινητικό που δικαίως βραβεύτηκε με το Νόμπελ λογοτεχνίας το μακρινό 1954.
6. Τα Ποιήματα , Κωνσταντίνος. Π. Καβάφης
Μια έκδοση με 154 ποιήματα του καβαφικού «κανόνα», ήταν αρκετή για να εδραιώσουν την αγάπη μου για τον μεγάλο μας Αλεξανδρινό ποιητή. Μια αγάπη βέβαια, που είχε γαλουχηθεί από πολύ πιο πριν, όταν ακόμα μαθητής έπεσε στα χέρια μου το ανυπέρβλητο ποίημα του, η «Ιθάκη». Στη συλλογή αυτή μαζί με την Ιθάκη μου δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσω και άλλα έργα του, κάποια εξίσου γνωστά και άλλα ίσως λιγότερο. Ποιήματα για τον έρωτα, το θάνατο, τη βία ,τη μοναξιά, τη μέθη της εξουσίας και τη διάψευση των μεγάλων ιδανικών των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα. Η ιδιομορφία και η ποικιλία της ποίησης του είναι τέτοια που σίγουρα θα μπορέσει να ταυτίσει με κάποιο έργο του ακόμα και τον πιο απαιτητικό αναγνώστη!
7. Μαραμπού/ Πούσι , Νίκος Καββαδίας
Ποιήματα που μυρίζουν θάλασσα! Σχεδόν νιώθεις την αλμύρα τους στα χείλη σου… Ο λυρισμός των στίχων είναι τέτοιος, που το στόμα σου βρίσκει το τρόπο από μόνο του να τους μελοποιεί ακόμα και αυτά που δεν έγιναν τραγούδια. Ποιήματα γεμάτα εικόνες, μυρωδιές, γυναίκες αλλά και μοναξιά και απομόνωση. Η ποίηση του Καββαδία εν κατακλείδι, είναι ένα αέναο ταξίδι με καράβι. Ο αναγνώστης το μόνο που έχει να κάνει, είναι να αφεθεί στην μαγική του πένα και εκείνος σαν άριστος ναυτικός φροντίζει να απολαύσεις τη διαδρομή για να σου μείνει αξέχαστη…
https://www.protoporia.gr/kabbadias-nikos-marampoy-9789603250371.html
https://www.protoporia.gr/kabbadias-nikos-poysi-9789603250388.html
8. Να σου πω μια ιστορία, Jorge Bucay
Ένας διάλογος μεταξύ θεραπευτή και θεραπευομένου πέρα από τα συμβατικά πρότυπα, που δεν έχει καμία σχέση με το στερεότυπο του ψυχαναλυτικού ντιβανιού και του οριζοντιωμένου πάσχοντος. Αποτελεί σίγουρα μια κατηγορία από μόνο του. Η αλήθεια είναι πως πρόκειται για ένα βιβλίο παρεξηγημένο από πολλούς, καθώς λανθασμένα τοποθετείται παγκοσμίως κάτω από την ετικέτα «βιβλία αυτογνωσίας και αυτοβοήθειας». Ο ειρμός του διαλόγου και η ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών, διανθισμένη με εξαιρετικές αφηγήσεις ιστοριών, τοποθετούν κατά τη γνώμη μου, το Να σου πω μια ιστορία, στην κατηγορία των λογοτεχνικών βιβλίων. Καβγάδες, διαφωνίες, νεύρα, συμπάθεια, αντιπάθεια, μίσος και αγάπη αφήνονται ελεύθερα να εκφραστούν δημιουργώντας δύο μοναδικούς λογοτεχνικούς ήρωες, οικείους προς κάθε αναγνώστη. Σε προσωπικό επίπεδο μιλώντας, το βρήκα άκρως διαφωτιστικό και ανατρέχω πολλές φορές σε ιστορίες που νιώθω ότι γράφτηκαν αποκλειστικά για εμένα. Ιστορίες και παραβολές παρμένες από την σοφία και την κουλτούρα όλου του κόσμου, που ο Bucay ως άλλος «Αίσωπος», τις χρησιμοποιεί για να σου περάσει το βαθύτερο νόημα της ύπαρξης. Στο τέλος του βιβλίου μάλιστα, ο συγγραφέας με αλτρουϊσμό και αποφεύγοντας να γίνει σφετεριστής ιδεών, σου παραθέτει και την πηγή από την οποία αντλήθηκε η κάθε ιστορία του. Μου έδωσε την ευκαιρία με αυτόν τον τρόπο, να γνωρίσω τον Papini και τον Osho και να γευτώ στα κλεφτά, λίγο από τη αστείρευτη σοφία τους. Εν κατακλείδι είναι ένα δημιούργημα που θα βοηθήσει όποιον δώσει στον αυτό του την ευκαιρία να το διαβάσει. Οπότε διαβάστε το! Προτείνετε το! Δωρίστε το! Θα σας βγει σίγουρα σε καλό…
9. Περί τυφλότητος, Ζοζέ Σαραμάγκου
Το Περί τυφλότητος του Νομπελίστα Πορτογάλου συγγραφέα αποτελεί ένα αριστούργημα αλληγορικής σημασίας που καταφέρνει να προσεγγίσει πολλές φορές τα όρια της σημερινής κοινωνίας. Ο Σαραμάγκου έχει υπολογίσει με ανατριχιαστική ακρίβεια όλα όσα θα μπορούσαν να συμβούν σε έναν κόσμο που χάνει την όραση του. Σε κάποιους, μπορεί να μην φανεί ευχάριστο ανάγνωσμα, γιατί οι προβληματισμοί και τα ερωτήματα που γεννούνται μέσα από το δυστοπικό περιβάλλον που σε τοποθετεί ο συγγραφέας, είναι πολλά. Μα βασικότερο ερώτημα όλων είναι ένα: Σε ένα κόσμο τυφλών, τι θα έκανες αν έβλεπες; Οι εικόνες που δημιουργούνται διαβάζοντας το έργο είναι σκληρές και ενίοτε βάρβαρες. Αλλά κατά βάθος, γνωρίζοντας την ανθρώπινη φύση, συνειδητοποιείς(με μια απογοήτευση ίσως) πως πολύ δύσκολα θα έπεφτε έξω ο Σαραμάγκου για το πως θα ήταν τα πράγματα σε μια πιθανή τέτοια εξέλιξη της ανθρωπότητας…
10. Γυναίκες, Τσαρλς Μπουκόφσκι
Άφησα επίτηδες για το τέλος, αυτό που θα απολάμβανα περισσότερο να γράψω! Η αλήθεια είναι, πως αν έχει ασκήσει περισσότερη επιρροή στο γράψιμο μου κάποιος, αυτός αδιαμφισβήτητα είναι ο φίλος μου, ο Μπουκόβσκι. Ο «μπάρμπας μου» από την Αμερική με τις πικάντικες και βαθιά ανθρώπινες καθημερινές ιστορίες. Ένας άνθρωπος που μπόρεσα επιτέλους να ταυτιστώ. Με μια γραφή καθόλου επιτηδευμένη, μακριά από κάθε τεχνική και φόρμα, βγαλμένη από το περιθώριο της ζωής που συνέχεια τείνουμε να ξεχνάμε. Σαν μην υπάρχει! Ή σαν να αποφεύγουμε να αποδεχτούμε την ύπαρξη του. Μα το περιθώριο και η σκοτεινή πλευρά της ζωής, ήταν, είναι και θα είναι πάντα εκεί, και θέλει βαθιά ευαισθησία και ταλέντο για να καταγράψεις τα πράγματα που συμβαίνουν απλά για αυτό που είναι. Μακριά από κάθε συναίσθημα και κάθε εγωισμό, χωρίς να τον νοιάζει τι γνώμη θα σχηματίσουν αυτοί που θα τον διαβάσουν. Θέλει κότσια και γερό στομάχι! Και ο Μπουκόβσκι μαζί με το alter ego του, τον Τσινάσκι, τα είχαν αυτά τα προσόντα. Από πολλούς χαρακτηρίζεται μισάνθρωπος αλλά κάθε άλλο παρά αυτό ήταν. Οι αράδες του, οι τόσο απλοϊκές, έκρυβαν πάντα ζωή, ευαισθησία και αγάπη μέσα τους. Αρκεί να είσαι δεκτικός και χωρίς παρωπίδες και τότε θα καταλάβεις το νόημα τους. Δεν χρειάζεται να είσαι παρίας για να τον διαβάσεις. Ούτε πιστεύω πως πρέπει απαραίτητα ο αναγνώστης να είναι άνδρας. Απλά να έχεις αποδεχτεί τα ανήλιαγα μονοπάτια της ανθρώπινης ψυχής χρειάζεται και τότε θα εκτιμήσεις την κάθε του πρόταση. Θα μπορούσα να γράφω ώρες για εκείνον και για το τι σημαίνουν τα γραπτά του για εμένα. Επίσης θα μπορούσα να προτείνω δεκάδες βιβλία του. Πολλοί προτείνουν το Ταχυδρομείο που ήταν και το πρώτο του μυθιστόρημα. Άλλοι προτείνουν τα ποιήματα του που κατά πολλούς ήταν πολύ καλύτερα από τα μυθιστορήματα που έγραψε. Στην προκειμένη περίπτωση προτείνω το Γυναίκες γιατί ήταν το πρώτο μου ανάγνωσμα από αυτόν. Με ένα άκρως διασκεδαστικό αλλά και συνάμα γλυκόπικρο τρόπο μου άνοιξε την πόρτα σε έναν κόσμο τόσο γνώριμο, που μέχρι τότε πίστευα πως κανένας δεν θα τολμούσε να περιγράψει. Μόνο και μόνο επειδή είναι βολικό τέχνασμα και πολύ πιο αποδεκτό, οι περισσότεροι που διάβαζα μέχρι τότε αρκούνταν σε μια πιο προσεγμένη και επιδέξια λογοτεχνία. Μα όχι ο φίλος μου ο Μπουκόβσκι! Αυτός δεν το έκανε ποτέ αυτό και δεν με απογοήτευσε έκτοτε, όποιο δικό του έργο και να διάβασα. Και θα τον ευχαριστώ αιώνια για αυτό…
11. Σημειώσεις ενός Πορνόγερου Πεζά 1 και 2, Τσαρλς Μπουκόβσκι
Αν σε έπεισα παραπάνω να εισέλθεις στο μπουκοφσκικό κόσμο, τότε θεωρώ καθήκον μου να σου προτείνω και αυτούς τους δύο μικρούς τόμους. Διάβαζα λοιπόν πολλά από τα καταξιωμένα του μυθιστορήματα και ποιήματα, το ένα μετά το άλλο και μου δημιουργήθηκαν τα εξής ερωτήματα. Πώς ήταν δηλαδή ο Μπουκόφσκι πριν γίνει ο Τσινάσκι των μυθιστορημάτων του; Υπήρχε διαφορά στη γραφή του; Κατά τη διάρκεια που έγραψε το Γυναίκες για παράδειγμα, περνούσε ήδη σε μια νέα φάση της ζωής του καθώς αναγνωριζόταν παγκοσμίως και ταξίδευε στην Ευρώπη για να δίνει δημόσιες απαγγελίες. Πριν από αυτόν τον ντόρο όμως τι γινόταν; Τα δύο αυτά βιβλία σου δίνουν την ευκαιρία να γνωρίσεις τον άσημο Μπουκόβσκι, ή αλλιώς την γέννηση ενός μεγάλου συγγραφέα, μέσα από τη στήλη Οι σημειώσεις ενός Πορνόγερου που έγραφε στην εναλλακτική εφημερίδα Open City του Λος Άντζελες. Ιστορίες αυτοβιογραφικές, ιστορίες φανταστικές, εμπνευσμένες από γεγονότα της καθημερινότητας και του περιθωρίου. Ο Μπουκόβσκι με κάθε του πρόταση που διαβάζεις σου δίνει την εντύπωση ότι μπορεί να είναι και η τελευταία του. Μπροστά στα μάτια σου ξετυλίγεται απροκάλυπτα όλη η διαδρομή από το Αμερικάνικο Όνειρο στον Αμερικάνικο Εφιάλτη. Τολμώ να πω πως είναι ένα από τα αγαπημένα μου, αν και σε όλα του τα έργα έχω αδυναμία. Αλλά αν μου έλεγαν πως έπρεπε να διαλέξω μονάχα ένα του έργο για να το κουβαλάω εφόρου ζωής μαζί μου, σίγουρα θα ήταν αυτό!
https://www.evripidis.gr/product/37064/simeioseis-enos-pornogeroy-a-/
https://www.evripidis.gr/product/69391/simeioseis-enos-pornogeroy-b-/